Białka, tłuszcze oraz węglowodany są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. To właśnie ten fakt, powoduje, że większość uwagi poświęca się właśnie tym składnikom. Dbamy aby w naszej diecie znalazły się, wszystkie niezbędne składniki odżywcze, a w ciągu ostatnich kilku lat również o to, aby były one spożywane w odpowiednich proporcjach. Są jednak składniki, które nie należą do tych niezbędnych, ale posiadają wiele właściwości, które powodują lepsze funkcjonowanie organizmu. Jednymi z takich składników są – flawonoidy.
Podstawowe funkcje związków flawonoidowych
Flawonoidy są szeroko rozpowszechnione w świecie roślinnym. Wśród flawonoidów można wyróżnić między innymi: antocyjany, flawony, katechiny, flawonole, izoflawony, flawonony. Związki te występują głównie w łodygach roślin, w ich liściach, a także w owocach. Wyjątkiem jest cebula, która w swojej części podziemnej zawiera dużą ilość jednego ze związków flawonowych – kwercetynę. W świecie roślinnym flawonoidy są odpowiedzialne za kolor i smak owoców i warzyw. To właśnie dzięki antocyjanom, owoce jagód czy bakłażany mają swoją intensywną niebieską barwę. Kurkumina jest odpowiedzialna za żółtą barwę curry. Narynginina jest odpowiedzialna za smak goryczki w przypadku grejpfrutów, a kapsaicyjna na ostry smak papryczek chilli.
Poza nadawaniem barwy i koloru roślinom flawonoidy, mają również inne funkcje takie jak:
- Przeciwutleniające.
- Biorą udział w procesie fotosyntezy oraz oddychania roślin.
- Są hormonami i inhibitorami wzrostu.
- Chronią przed nadmiernym promieniowaniem UV.
Wpływ flawonoidów na zdrowie
Związki flawonoidowe wykazują szeroką aktywność biologiczną. Działają na cały organizm, zarówno w sferze fizycznej jak i psychicznej. Aktywność przeciwutleniająca jest główną właściwością związków flawonoidowych, która determinuje ich wielokierunkowe działanie na cały organizm.
Flawonoidy pełnią bardzo ważną rolę w prewencji chorób układu krążenia. Związki flawonoidowe uszczelniają i wzmacniają naczynia krwionośne, zwiększają ich elastyczność oraz zmniejszają ich przepuszczalność, kruchość i łamliwość. Ponadto flawonoidy zmniejszają poziom cholesterolu we krwi i jego odkładanie się na ścianach naczyń krwionośnych, a także wpływają na utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi oraz hamują agregację płytek krwi i odtruwają mięsień sercowy. To właśnie tym właściwościom związków flawonoidowych przypisuje się występowanie tzw. paradoksu francuskiego. Paradoks francuski polega na zmniejszeniu występowania chorób układu krążenia i zawałów, a także zgonów o 28%-38%, przy spożywaniu od 2 do 5 kieliszków czerwonego wina dziennie, które zawiera związki flawonoidowe. Związki flawonoidowe, a szczególnie antocyjany, wpływają pozytywnie na wzrok, stymulując mikrokrążenie w oku, poprawiając ostrość widzenia po zmroku. Szczególną uwagę na te właściwości związków flawonoidowych, powinni zwrócić kierowcy, osoby długo pracujące przy ekranach monitora oraz osób pracujących w niekorzystnych warunkach oświetleniowych. Związki flawonoidowe wykazują ponadto właściwości takie jak:
- Spowalniające procesy starzenia.
- Moczopędne.
- Przeciwobrzękowe.
- Oczyszczające organizm z toksyn.
- Uspakajające i przeciwlękowe.
- Łagodzenie objawów menopauzy.
- Wzmacnianie układu odpornościowego.
Związki flawonoidowe wpływają bardzo korzystnie na ogólny stan zdrowia, ale również na zachowanie zdrowego i młodego wyglądu skóry, dlatego tak chętnie są wykorzystywane w kosmetyce.
Główne źródła flawonoidów w diecie
Dzienne spożycie związków flawonoidowych powinno wynosić od 1 do 2 g. Jednak są przypadki, kiedy spożycie to powinno być większe. Osoby, które powinny spożywać zwiększoną dawkę związków flawonoidowych to między innymi:
- Palące papierosy lub przebywające w zadymionych pomieszczeniach.
- Często opalające się.
- Prowadzące stresujący tryb życia.
- Stosujące nieodpowiednią dietę.
- Spożywające duże ilości alkoholu.
- Borykające się z chorobami układu krążenia oraz z obniżoną odpornością.
Związki flawonoidowe można znaleźć głównie w roślinach: owocach i warzywach. Duże ilości flawonoidów są w tych produktach które posiadają intensywną czerwoną lub fioletową barwę: czerwona papryka, aronia, czerwona porzeczka, winogrona. Duże ilości flawonoidów posiadają również: grejpfruty, pomidory, brokuły, sałata, a także kasza gryczana, rośliny strączkowe, zielona herbata, czerwone wino, młodym pieprzu, kakao oraz czekoladzie i oliwie z oliwek. Flawonoidy pochodzące z naturalnych źródeł są o wiele bardziej przyswajalne niż te syntetyczne, zatem warto zadbać o codzienne spożycie produktów zawierających te związki.